Zasada swobody (wolności) umów jest jedną z najważniejszych reguł w stosunkach umownych. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według własnego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Należy jednak mieć na względzie, iż zasady tej nie należy odnosić jedynie do swobody kształtowania treści stosunku umownego, ale również do swobody wyboru formy kontraktu.
Niemniej powyższa zasada w zakresie wyboru formy, podobnie jak w zakresie kształtowania treści stosunku prawnego, nie jest absolutna. Niekiedy przepisy, dla skuteczności dokonania określonej czynności, zastrzegają formę szczególną.
Co do zasady, podstawową formą zawierania umów jest zwykła forma pisemna. Obok postaci pisemnej przepisy Kodeksu cywilnego wyróżniają tzw. inne formy szczególne zawierania umów (kwalifikowane), np. umowa z podpisem notarialnie poświadczonym, umowa z datą pewną i akt notarialny.
W polskim ustawodawstwie określona forma czynności prawnej zastrzeżona jest albo pod rygorem nieważności, albo dla celów dowodowych, albo dla wywołania określonych skutków prawnych. Rozróżnienie to ma znaczenie ze względu na konsekwencje niedochowania wskazanej przez ustawę formy prawnej.
Jeśli dana forma szczególna została zastrzeżona przez ustawę pod rygorem nieważności, bądź strony same przewidziały ją pod takim rygorem w umowie, niezachowanie jej spowoduje bezwzględną nieważność czynności prawnej i to od samego początku. Na przykład umowa w przedmiocie przeniesienie własności nieruchomości winna być zawsze sporządzona w formie aktu notarialnego; zbycie, wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub ustanowienie na nim użytkowania powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym; natomiast umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.
Jeśli chodzi o formę zastrzeżoną jedynie dla wywołania skutków prawnych to niezachowanie jej powoduje, iż choć umowa będzie ważna, ale nie zostaną wywołane niektóre wskazane w ustawie skutki prawne, które wystąpiłyby gdyby dokonano zastrzeżonej formy.
Tak zwane inne formy szczególne (kwalifikowane) mogą być zastrzeżone wyłącznie pod rygorem nieważności, albo dla wywołania określonych skutków prawnych. Toteż, jeśli ustawodawca nie wskazał, iż zachowanie kwalifikowanej formy wymaga dany skutek, to należy przyjąć, że forma ta została zastrzeżona pod rygorem nieważności. Natomiast zwykła forma pisemna może zostać zastrzeżona także dla celów dowodowych.
Jeśli ustawodawca nie zastrzegł dla zwykłej formy pisemnej rygoru nieważności (nie użył zwrotów „powinna”, „pod rygorem nieważności”), ani dla wywołania określonych skutków prawnych, należy przyjąć, iż dana forma została zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych. Umowa zawarta bez wskazanej formy będzie ważna, aczkolwiek strony narażają się na ograniczenia dowodowe. W razie bowiem sporu sądowego, np. w zakresie zawarcia umowy i jej treści, nie będą mogły wnosić o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron i ze świadków, chyba że obie strony wyrażą na to zgodę, co w praktyce się nie zdarza, bądź fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma (np. dłużnik prosi o przedłużenie terminu spłaty pożyczki; bądź jeśli zażąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą. Tym samym każda umowa, dla której ustawodawca nie zastrzegł rygoru nieważności, będzie ważna, niemniej strony będą miały trudności dowodowe.
(…)
… się on od zawarcia umowy z uczestnikiem, którego oferta została wybrana - uczestnik może żądać zwrotu podwójnej wysokości wadium bądź w inny sposób domagać się naprawienia szkody.
Sprzedaż jest umową:
konsensualną (z wyjątkiem sprzedaży rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku lub rzeczy przyszłych, gdzie sprzedaż jest umową realną)
odpłatną
wzajemną zobowiązującą, z reguły wywołuje też skutki rozporządzające…
… stron umowy. Strona, która nie wykona swojego zobowiązania traci zadatek, jeśli sama go dała, albo obowiązana jest go zwrócić w dwukrotnej wysokości. Zadatek jest skuteczny tylko wtedy, jeżeli zostanie wręczony przy zawarciu umowy.
Zadatek jest najczęściej stosowany w umowach przedwstępnych (sprzedaży nieruchomości, samochodu itp.). Dzięki niemu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy…
… umowę przedwstępną, płaci sprzedającemu zadatek (zwykle 10%).
Jeśli umowa właściwa zostanie zawarta, zadatek jest zaliczony jako część zapłaty i kupujący dopłaca brakujące 90%
Jeśli kupujący wycofa się z zakupu, to sprzedający może zatrzymać zadatek
Jeśli sprzedający wycofa się ze sprzedaży, to kupujący może żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości
Jeśli właściwa umowa nie zostanie zawarta z winy obu…
…, jakby do zawarcia umowy w ogóle nie doszło.
Zapłata odstępnego ma stanowić substytut odszkodowania. Oświadczenie o odstąpieniu nie może być cofnięte ani odwołane (chyba że strona umowy, której złożono oświadczenie o odstąpieniu, wyrazi na to zgodę).
Zawarcie omawianej klauzuli umownej nie jest dopuszczalne np. w przypadku umów przenoszących własność nieruchomości.
Kara umowna to klauzula, którą strony…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)