Kupno-sprzedaż (emptio-venditio).
Był to kontrakt konsensualny, na którego podstawie jedna strona, zwana sprzedawcą (venditor), zobowiązywała się do przeniesienia i zapewnienia spokojnego posiadania jakiejś rzeczy (merx - towar) na drugą stronę, zwaną kupującym (emptor). Kupujący zaś zobowiązywał się wzajemnie do przeniesienia na własność sprzedawcy pewnej kwoty pieniężnej tytułem ceny (pretium). W wyniku tego kontraktu powstawało zobowiązanie dwustronnie zobowiązujące zupełne, bonae fidei.
W prawie rzymskim nie było możliwe przeniesienie prawa własności w wyniku nieformalnego porozumienia zbywcy z nabywcą, toteż umową kupna-sprzedaży własności nigdy nie przenoszono. Z momentem porozumienia stron co do istotnych elementów rodziła ona tylko zobowiązanie: a) do przeniesienia trwałego i spokojnego posiadania towaru przez sprzedawcę na kupującego (własność nabywał w wyniku zasiedzenia zakupionej rzeczy), b) do przeniesienia własności pewnej sumy pieniężnej przez kupującego na sprzedawcę.
Przedmiotem emptio venditio były wszystkie rzeczy dopuszczone do obrotu gospodarczego. Do obrotu dopuszczono również rzeczy jeszcze nieistniejące:
kupno rzeczy „spodziewanej” - emptio rei speratae miała charakter warunkowy
kupno szansy majątkowej „nadziei” - emptio spei miała charakter bezwarunkowy.
Jedno i drugie przeniesienie prowadziło do rozwiązania kontraktu, gdyż w ten sposób osiągnięty został cel społeczno-gospodarczy. Zatem istotnymi elementami w emptio venditio były: porozumienie (consensus) co do a) towaru (merx) i b) ceny (pretium).
Strony mogły się porozumieć w jakikolwiek sposób: ustnie, pisemnie, gestem itd. Przy tej okazji kupujący mógł wręczyć sprzedawcy zadatek - arrha (zwłaszcza przy większych transakcjach). Początkowo zadatek spełniał rolę dowodu na zawarcie kontraktu oraz gwarantował jego wykonanie. W późniejszym okresie zadatek spełniał wyłącznie funkcję dowodową. Z chwilą zawarcia, albo rozwiązania kontraktu zadatek ten podlegał zwrotowi albo zaliczeniu na poczet ceny (arra confirmatoria). W prawie justyniańskim zadatek stanowił karę za zawód. Sprzedawca zatrzymywał zadatek, jeżeli kupujący odstąpił od umowy, a jeśli od umowy odstąpił sprzedawca, musiał on zwrócić zadatek oraz jego równowartość.
Ochrona procesowa. Sprzedawca miał do dyspozycji actio venditi, a kupujący - a. empti.
Do kontraktu emptio venditio można było dodać także pacta adiecta. Jeżeli dodano je przy zawarciu kontraktu emptio venditio, stawały się jego integralną częścią i podlegały ochronie. Były to:
in diem addictio - zastrzeżenie lepszej oferty. Ustalano termin, do którego sprzedawca mógł odstąpić od kontraktu i sprzedać rzecz osobie trzeciej, która zaoferowała wyższą cenę
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)