Samorząd terytorialny dochody

Podstawą obliczeń udziału poszczególnych województw w łącznej kwocie dochodów

województwa z tytułu udziału we wpływach z CIT w roku poprzedzającym rok bazowy są

dochody wykazane w sprawozdaniach.

Regulacje dotyczące budżetu jednostek samorządu terytorialnego zostały

potraktowane jako element ustawy o finansach publicznych i dotyczą wszystkich szczebli

samorządów gmin, powiatów, województw. Zasady budowy i wykonywania budżetu nie

różnią się istotnie od zasad obowiązujących w przypadku budżetu państwa.

Główny nurt zmian jakościowych polega na przejściu z udziału jednostek samorządu

terytorialnego w dochodach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z udziału w

podatku dochodowym od osób prawnych na dodatki do podatków. Podstawą partycypacji

jednostek samorządu terytorialnego w podatkach dochodowych jest baza dochodowa brutto,

czyli wartość dochodu po odliczeniu kosztów uzyskania ale przed odpisami z tytułu różnych

ulg i zniżek. Ustawa uwzględnia rozróżnienia dochodów obligatoryjnych i dochodów

potencjalnych. Do dochodów obligatoryjnych zalicza się prawie wszystkie dotychczasowe

tytuły dochodów. Do dochodów uznaniowych zalicza się w szczególności subwencję

rekompensującą utracone dochody z tytułu ustawowych ulg i zwolnień. Potencjalne

(ustawowe) dochody łączą się albo z decyzjami o zasilaniu jednostek samorządu

terytorialnego jak np. odsetki od pożyczek udzielonych tym jednostkom, odsetki i dywidendy

od wniesionego kapitału .

1.Dochody z podatków i opłat administracyjnych.

Ważnym źródłem dochodów samorządów terytorialnych były podatki. Na

podkreślenie zasługuje fakt, że tylko niewielka część wpływów podatkowych z danego

terytorium zasilała budżety samorządowe. Władze samorządowe najczęściej dysponowały

wpływami z podatków od nieruchomości, od własności ziemskiej, podatkami od dochodów

małych firm, a także opłatami lokalnymi i administracyjnymi za wykonywane czynności

cywilno prawne. Są to dochody z typowych podatków i opłat lokalnych, które w żadnym

kraju nie należą do wydajnych źródeł dochodów.

W Polsce podobnie jak w innych krajach z chwilą reaktywowania samorządów terytorialnych

dokonano podziału dochodów z podatku, pomiędzy budżet państwa i budżety gmin.

Podstawowymi dochodami budżetu gmin w Polsce były wpływy z podatków ( podany poniżej

opis podatków odpowiada również stanowi obecnemu, z zaznaczeniem wprowadzonych

zmian ) :

- od nieruchomości – w dochodach własnych gminy stanowi najważniejszą pozycję.

Podatnicy tego podatku to właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości.

Opodatkowaniu podlegają budynki lub ich części związane z prowadzeniem

pozarolniczej i pozaleśnej działalności gospodarczej. Podstawą opodatkowania jest

powierzchnia użytkowa nieruchomości mierzona po wewnętrznej długości ścian

budynku, dla gruntów ich powierzchnia, a dla budowli wartość początkowa

przyjmowana do amortyzacji. Stawki podatkowe ustala Minister Finansów, przy

obowiązującej zasadzie, ze poziom stawki maksymalnej podwyższa się corocznie. W

podatku od nieruchomości stosowane są zwolnienia przedmiotowe – opodatkowaniu

nie podlegają: tereny zajęte przez drogi publiczne, budynki zabytkowe wpisane do

rejestru zabytków, grunty na których istnieją zbiorniki wodno – retencyjne,

nieruchomości zajęte przez administrację samorządu terytorialnego. W 1992 r z

podatku tego zwolnione zostały zakłady należące do Polskich Kolei Państwowych, co

uszczupliło dochody budżetów gminnych. Rada gminy ma prawo do ustanowienia

innych ulg i zwolnień od podatku. Stawki podatku uchwalają gminy, ale do wysokości

określonej przez Ministra Finansów.

- rolny – obciąża osoby fizyczne i prawne, będące właścicielami gospodarstw rolnych o

obszarze przekraczającym 1 ha fizyczny lub przeliczeniowy ( osoby których

gospodarstwa nie przekraczają 1 ha płacą podatek od nieruchomości).Spod obowiązku

płacenia podatku wyłączone są gospodarstwa należące do działów specjalnych ( ich

właściciele obecnie płacą podatek dochodowy od osób fizycznych ). Przedmiotem

opodatkowania są : użytki rolne, lasy i grunty leśne, grunty pod stawami, grunty pod

zabudowaniami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Oraz tzw. opłat lokalnych (targowej, miejscowej i administracyjnej). W zakresie

wymienionych podatków władze lokalne posiadały ograniczone władztwo podatkowe,

polegające na możliwości różnicowania stawek podatkowych jednak bez możliwości ich

podwyższania powyżej stawek maksymalnych określonych ustawowo. Ponadto gminy

posiadały 15% udział we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych

posiadających siedzibę na terenie gminy. Władze gminy posiadały także ustawowe

uprawnienia do nakładania na swoim terytorium dodatkowych podatków „samoistnych",

które wiązały się z tzw. nieograniczonym władztwem podatkowym gminy. Do

wprowadzenia dodatkowych podatków wymagana była jednak zgoda społeczności

lokalnej wyrażona w przeprowadzonym referendum.