Rozwój społeczny

Najwięcej zaufania można mieć chyba do teorii dychotomicznych gdyż jako nieliczne oparte są na naukowo zbadanych typologiach grup społecznych. Autorzy teorii dychotomicznych

idealizowali jednak modele społeczeństw. W rzeczywistości przedstawione w ten sposób

społeczności nie istnieją, ale istnieją podobne grupy czy też rodzaje solidarności.

Większość przedstawionych teorii bardzo ogólnie traktuje rozwój społeczny, brak konkretów i faktów potwierdzających słuszność rozumowania stawia niektóre z nich w złym świetle. Być

może jest to spowodowane tym, iż większość z tych teorii powstawało w minionym stuleciu,

bądź na jego przełomie i niektóre z nich mogą nawet być całkowicie sprzeczne z ówczesnymi.

Dzieje się tak iż nowe teorie są formułowane w oparciu o świeże fakty i badania

przeprowadzane nad poszczególnymi typami społeczeństw z uwzględnieniem

najnowocześniejszych zdobyczy techniki i nauki.

Sumując dotychczasowe rozważania można stwierdzić, iż nie ma teorii, która by wyjaśniała

wszystkie nurtujące zagadnienia z dziedziny rozwoju społecznego (uniwersalnej). Brak takiej

uniwersalnej teorii wynika z takiego faktu, iż rozwój społeczny każdej społeczności jest

indywidualny i trafne byłoby stwierdzenie, iż tyle jest teorii ile społeczeństw. Każda społeczność posiada swoje indywidualne cechy których brakuje innym.

Wszystkie społeczności ulegają rozwojowi społecznemu. Proces ten przebiegał nieustannie od początku cywilizacji i przebiega nadal. Społeczeństwa często starały się doszukiwać przyczyn pod wpływem których rozwój ten się dokonywał. Dopiero na początku naszego stulecia kiedy zaczął się dynamicznie rozwijać olbrzymi postęp techniczny a wraz z nim i nauka, socjologowie coraz śmielej i częściej podejmowali próby wyjaśnienia zjawiska rozwoju społecznego. Od tego czasu powstało wiele teorii próbujących wyjaśnić sedno tego zjawiska. Teorie te były różne tak jak różne są społeczności.

Kilka takich tez próbuję przybliżyć w tej pracy.

ZAGADNIENIA ROZWOJU SPOŁECZNEGO.

Od początku istnienia socjologii jednym z jej zadań było badanie zmian jakim podlegają

społeczeństwa. Początkowo problematykę tych zmian określano dość niejednoznacznie, a więc terminami „zmiany społecznej", „rozwoju społecznego", „ewolucji społecznej" czy też

terminem „postępu społecznego". Pojęcia te dość często stosowano zamiennie.

Rozwój społeczny należy rozumieć jako zanik lub powstanie nowego zjawiska społecznego (np. rozpad społeczności plemiennych i ukształtowanie się narodu), lub też przekształcenie się danej społeczności w jej podstawowych elementach struktury.

Aby mówić o danym zjawisku iż ma charakter zmiany rozwojowej musi ono spełniać określone kryteria, tzn. musi być to zmiana niepowtarzalna, zachodząca w czasie historycznym, na przestrzeni całych epok. Rozwój społeczny jest więc zmianą długookresową, którą obejmuje całe społeczeństwo. Zmiana ta musi mieć także charakter strukturalny, musi zachodzić w wewnętrznej budowie danego zjawiska społecznego. Zmiana ta powinna mieć także charakter kierunkowy, tzn. powinna stanowić przejście danego zjawiska do odmiennego stanu w porównaniu ze stanem przed zmianą. Zmiana powinna określać nie tylko dane zjawisko ale także posiadać szerszy kontekst społeczny, czyli powinna mieć charakter zmiany szerszej skali.

Socjologowie od samego początku usiłowali dociec jakie prawidłowości żądzą zmianami w

zjawiskach społecznych i jaki są wyniki tych przemian. Właśnie to spowodowało, iż na ten

temat pojawiło się dość sporo teorii rozwoju społecznego.