6. Ewolucja idei genezy państwa w myśli politycznej.
STAROŻYTNOŚĆ KONCEPCJA POWSTANIA PAŃSTWA NA DRODZE NATURALNEGO ROZWOJU Autor: Arystoteles (384-322 r. p.n.e. = IV w. p.n.e.)
Dzieło: “Polityka”
Państwo pochodzi z natury - powstało na drodze naturalnego rozwoju, czyli w sposób naturalny stopniowo wyewoluowało od podstawowej formy organizacji społecznej, jaką jest rodzina:
Rodzina (gospodarstwo domowe) osada (gmina wiejska) miasto państwo (koinonia - wspólnota polis)
Wg Arystotelesa państwo nie jest rezultatem umowy społecznej, powstaje pod wpływem konieczności, pod wpływem potrzeby, gdyż człowiek ze swej natury jest istotą państwową, polityczną ( zoon politikon ), zmierzającą do życia w grupie, znajdującą jej warunki rozwoju, zarówno indywidualnego, jak i zbiorowego: „człowiek jest z natury stworzony do życia w państwie, taki zaś, który (…) żyje poza państwem, jest albo nędznikiem, albo nadludzką istotą [bogiem] (…)”.
Arystoteles formułuje ideę podziału zadań w państwie, wyróżniając trzy podstawowe czynniki władcze :
a) obradujący (legislatywa) - najważniejszy, rozstrzygający o sprawach wojny i pokoju, zawierający i rozwiązujący przymierza, stosujący kary śmierci, wygnania i konfiskaty mienia, decydujący o wyborze urzędników i kontroli nad nimi,
b) rządzący (egzekutywa) - władza wykonawcza podporządkowana zgromadzeniu,
c) sądzący (jurysdykcja) - orzekający zgodnie z prawem i naturalnym poczuciem sprawiedliwości.
Ustrój określa porządek władz w państwie i sposób ich podziału, stwierdza, co jest czynnikiem decydującym w państwie i jaki jest cel każdej wspólnoty.
Ustroje dobre Ustroje złe Monarchia
tyrania
Arystokracja
oligarchia
Politeja
demokracja
Monarchia - z chwilą pojawienia się rodu czy jednostki daleko wyróżniającej się cnotą słuszną będzie rzeczą, aby ród ten objął władzę królewską i panował nad wszystkimi.
Arystokracja - rządy grupy najcnotliwszych, dobranych wedle moralnych walorów. Politeja - mieszanina oligarchii i demokracji, rządy klasy średniej (najbardziej stabilne).
Oligarchia - rządy bogaczy, nawet, gdyby byli większością.
Demokracja - rządy ubogich, nawet gdyby znaleźli się w mniejszości.
ŚREDNIOWIECZE Polityczne sympatie i antypatie ludzi średniowiecza, aprobata lub potępienie władzy i jej poczynań, wymagało ideowych uzasadnień. [Jan Baszkiewicz]
- dlaczego pewni ludzie rządzą, a inni muszą słuchać ich rozkazów?
- jak daleko sięga obowiązek posłuszeństwa?
(…)
….
Stosunki między państwami są zawsze stanem wojny. Jeżeli dwa państwa łączy przyjaźń, to tylko ze względu na wspólną wrogość wobec trzeciego państwa. Pokój jest okresem między dwiema wojnami i służy jedynie przygotowaniu do wojny.
KONCEPCJA POWSTANIA PAŃSWA W WYNIKU ROZWARSTWIENIA KLASOWEGO (ROZPADU WSPÓLNOT LUDZKICH)
Autor: Fryderyk Engels (1820-1895 = XIX w.)
Dzieło: „Pochodzenie rodziny, własności…
… wzajemnego stosunku dwóch władz: porządku świeckiego i duchownego.
DOKTRYNA TEOLOGICZNA
Autor: Aureliusz Augustyn (354-430 r. n.e. = IV/V w n.e.)
Dzieło: “De civitate Dei” (“O państwie bożym”)
Przejście od stanu przedpaństwowego do państwa nastąpiło wskutek zepsucia się natury ludzkiej - Bógł dał człowiekowi państwo niejako za karę, z powodu grzechu. Gdyby nie Adam i Ewa, państwo nie musiałoby w ogóle istnieć. W historii ludzkiej trwa walka dwóch porządków: państwa bożego - civitas Dei (pochodzącego od Abla, przez patriarchów, sędziów, królów i proroków do Chrystusa i jego Kościoła) i państwa ziemskiego - civitas terrena (wywodzącego się od Kaina, przez Asyryjczyków, Babilończyków, Persów aż do Greków i Rzymian). nadrzędność Kościoła nad państwem
W każdym realnym państwie żyją obok siebie obywatele…
… wyróżniania się rządzących i rządzonych.
Doktryna organiczna
Opiera się na porównaniu państwa i społeczeństwa do organizmu biologicznego, jego elementów do organów, a zjawisk społecznych do zjawisk biologicznych. Autor: August Comte (1798-1857 = XVIII/XIX w.)
Autor: Otto von Gierke (1841-1921 = XIX/XX w.)
Autor: Herbert Spencer (1820-1903 = XIX w.)
DOKTRYNA PSYCHOLOGICZNA
Autor: Leon PETRAŻYCKI (1867-1931…
…. zjednoczenie NRD z RFN w 1990 r.),
- rozczłonkowanie państwa na dwa lub więcej nowych państw (np. rozpad Czechosłowacji na Czechy i Słowację w 1993 r.),
- secesja części terytorium państwa dająca początek nowemu państwu (oddzielenie się Erytrei od Etiopii w 1991 r.),
- uzyskanie przez terytorium zależne niepodległości w postaci nowego państwa (np. uzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 r.)
* umowa…
… państwa ziemskiego i bożego. Obywatelami państwa ziemskiego są wszyscy źli, grzeszni, którzy nie zaznali łaski [doktryna predestynacji], i jest ich znacznie więcej niż tych drugich. Funkcją państwa jest w związku wobec tym represja wobec grzesznych. Bóg oddaje władzę zarówno w ręce dobrych, jak i złych, realizuje swoje plany również przez. Wobec tego chrześcijanie powinni tolerować nawet najgorszą władzę…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)