Powstanie i nazwa andragogiki, jej przedmiot, zadania i działy

Andragogika - nauka o wychowaniu samodziel­nej dyscypliny - przedmiot, zadania i działy

Powstanie i nazwa

Rozwój refleksji naukowej nad edukacją dorosłych doprowadził w drugiej połowie XX wieku do ukształtowania się wśród nauk o wychowaniu samodziel­nej dyscypliny określanej mianem andragogiki. Jest ona także nazywana peda­gogiką dorosłych. nauka, która obejmuje rozległy krąg faktów i zjawisk związanych z formalnym i nieformalnym kształceniem młodzieży pracującej i dorosłych w systemie szkolnictwa dla pracujących wszystkich stopni oraz w pozaszkolnych placów­ kach i instytucjach oświaty i kultury dorosłych, a także nieinstytucjonalnej edu­kacji ustawicznej dorosłych (samoedukacji).

Pierwszym, który zaczął się posługiwać terminem andragogika był nie­miecki pedagog Aleksander Kapp (od 1833 r.) W Polsce terminu andragogika użyli w literaturze pedagogicznej po raz pierwszy A. Niesiołowski i H. Radlińska. Andrzej Niesiołowski używał tego określenia zamiennie z terminem pedagogika dorosłych. Helena Radlińska posłużyła się tą samą nazwą zamiennie na określenie uprawianej przez siebie dyscypliny naukowej - pedagogiki społecznej. W Stanach Zjednoczonych AP termin ten został spopularyzowany przez M. Knowlesa, który zdefiniował go jako sztukę i naukę pomagającą dorosłym uczyć się. Przedmiotem tym jest edukacja młodzieży pracującej i ludzi dorosłych, rozumiana jako ogół procesów oświatowo-wychowawczych, obejmujących kształcenie i samokształcenie, wychowanie i samowychowanie oraz wielostronnie pojmo­waną działalność oświatową. Zadania andragogiki są więc wielorakie.

Dadzą się one ująć w cztery na­ stępujące grupy:

• szukanie odpowiedzi na pytanie, jak przebiegają procesy wychowawcze w tej fazie życia człowieka;
• wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowanie wniosków w postaci zdań ogólnych, przedstawiających pra­widłowości przebiegu procesów wychowawczych, wyjaśnianie tych związ­ków i zależności w celu ukazania, które zjawiska wywołują procesy wycho­wawcze, a które zjawiska są niepożądane z punktu widzenia prawidłowego rozwoju osobowości człowieka dorosłego;
• dostarczanie wiedzy potrzebnej do racjonalnego przekształcania rzeczywi­stości wychowawczej przedstawionej w formie zdań wartościują­cych i normatywnych; ustalanie celów i zasad edukacji dorosłych w funkcjonalnym związku z roz­wojem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa, wytyczanie metod realizacji celów wychowania, sprawdzanie skuteczności tych metod w praktyce wychowawczej, wskazywanie możliwości i sposobów rozwiązywania próbie- mów wychowawczych w konkretnych środowiskach wychowawczych...