ALEGORIA
Pojedynczy motyw lub rozwinięty zespół motywów (sceneria, postacie, wydarzenia) w utworze literackim lub dziele plastycznym, który poza znaczeniem dosłownym i bezpośrednio przedstawionym ma jeszcze inne, ukryte i domyślne, zwane alegorycznym. Powstaje ono na fundamencie znaczenia dosłownego, a łącząca je więź ma charakter w dużym stopniu konwencjonalny, opiera się na odpowiedniościach ustalonych przez tradycję literacką, kulturalną, religijną, ikonologiczną, emblematyczną itp., rzadziej zaś motywowana jest naturalnym podobieństwem, związkami przedmiotowymi i zależnościami językowymi. Odczytanie znaczenia alegorycznego wymaga pewnej erudycji wychodzącej poza prostą znajomość języka bądź umiejętność rozpoznawania przedstawionych na obrazie treści. Skonwencjonalizowany charakter alegorii odróżnia ją od symbolu, będącego również znakiem o dwupoziomowej strukturze semantycznej, ale nie tyle obliczonym na erudycję odbiorcy i opanowaną przez niego znajomość reguł odczytywania ukrytych sensów, ile każdorazowo apelującym do jego inwencji znaczeniotwórczej, a w rezultacie przekazującym znaczenia trudniej uchwytne i bardziej zindywidualizowane niż znaczenia alegoryczne. (słownik terminów literackich)
Alegoria i dzieje poezji - Gayatri Spivak W języku poetyckim znak i sens dążą do identyfikacji, pierwsze miejsce przypada jednak znakowi - pogląd głoszony m.in. przez I.A. Richarda (Ameryka), S. Mallarme (Francja)
(ZNAK i SENS = tożsame)
Cel autorki - wskazać na możliwość widzenia poezji w perspektywie CAŁKOWICIE PRZECIWSTAWNEJ, jako dążenie do utrzymania dystansu między znakiem a sensem semantycznym (ZNAK =/ SENS - dystans między nimi)
Znak (który określa się przez swoją niezależność, to, że nie wymaga odniesienia do rzeczywistości) usiłuje zamknąć sens wewnątrz swej istoty (graficznej i fonicznej) - jest to niemożliwe, choć jest to cel języka poetyckiego (a nie faktyczna realność)
Znak alegoryczny - zwraca się ku takiemu „sensowi”, który niekoniecznie mieści się w granicach jego pola semantycznego (poezja określająca się przez swoją autoteliczność dąży do redukcji lub ukrycia dystansu, który dzieli znak od sensu i jest czynnikiem współtworzącym naturę języka) - cel języka alegorii (na przeciwległym biegunie) Starożytność, średniowiecze, renesans - alegoryczne wyrażanie jako rezultat moralnej i teologicznej wizji świata; oświecenie - alegoryczne środki wyrazu: personifikacja idei abstrakcyjnych
to nie alegoryczny sposób pisania się skończył, straciło tylko moc obowiązującą przekonanie, że trzeba uważać za układ odniesienia, a także stosować system znaczeń otrzymany z zewnątrz
TENDENCJE ALEGORYZACJI W POEZJI PO WIEKU XVIII na przykładzie dwóch anglojęzycznych utworów
(…)
… tego przybycia lub tego spojrzenia czas rzeczywisty nie jest przywołany ani tu, ani tu.
Pomimo tych podobieństw zachodzi zasadnicza różnica między utworami, opierająca się o ich kontekst historyczny: Wordsworth nie może liczyć na czytelnika znającego system znaczeń obrazowych istniejących poza tekstem. W związku z tym istnieją dwa rozwiązania na to, żeby odkryć, że siatka przestrzenna oznacza w tych wierszach…
…. System ten (tak jak w alegorii trad.) prowadzi do doktryny metafizycznej: tu do neoplatońskiej heterodoksji Kabały oraz jej demonologicznej interpretacji presokratycznej. Yeats osiągnął zdolność ujawnienia pełnego znaczenia subiektywności, we własnym jej rozumieniu. Lektura alegoryczna, w kontekście systemu, ukazuje autobiografię jako ilustrację zamierzenia dokładnie przeciwstawnego - ilustrację owego „absolutnego Zła”, w czym Benjamin słusznie widzi technikę alegorii stosowaną w celu przekazania czystej subiektywności.
The black Tower [Czarna baszta] - przytoczony przez autorkę fragment utworu Yeatsa. Postawa narratora, jak potwierdzają liczne interpretacje poematu, wydaje się postawą wyzwania rzuconego nadchodzącemu wrogowi.
Źródła alegorii Yeatsa: heterodoksyjny neoplatonizm; jego własna „teoria…
… z którą wykroczeniem moralnym jest nieumiejętność dostosowania swej woli do zasady obiektywnej, gdyż, w perspektywie Yeatsa, wyzwanie rzucone przez poetę jest w ostatecznym rachunku „Złem absolutnym”. Statycznemu charakterowi wiersza przeczy w oczywisty sposób fakt, że zasadniczy zrąb utworu to moment poiesis (tworzenie, sztuka poetycka) raczej niż mimesis (naśladowanie), przeczy także czasowość…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)