DZIEDZINY I ZADANIA REFLEKSJI ETYCZNEJ. Wypowiadając się o świecie posługujemy się zarówno zdaniami opisującymi istniejący stan rzeczy, jak i zdaniami oceniającymi, wartościującymi owe zjawiska według jakichś kryteriów. Przykładami zdań pierwszego typu są np. zdania: "X hoduje róże i tulipany", "Y przywłaszczył sobie czyjeś mienie" - zaś przykładami zdań drugiego typu: "róża jest ładniejszym kwiatem niż tulipan", "przywłaszczenie cudzego mienia jest złem". Zdania opisujące nie zawsze występują w "czystej" postaci, bez domieszki warto¬ściowania. Zdanie o hodowcy kwiatów można uznać za czysty opis - zdanie opisowe dotyczące Y, który przywłaszczył sobie cudze mienie, ma także wyraźny posmak wartościujący, brzmienie pejoratywne, zawiera ujemną ocenę tego czynu. Częstotliwość występowania zdań wartościujących w poszczególnych naukach jest różna. Najczęściej występują one w naukach stosowanych, praktycznych, formułujących jakieś zasady działania. Do najbardziej pod tym względem reprezentatywnych należy etyka. Etyka obejmuje ogół rozmyślań nad owym prawem moralnym nad moralnością. Jako teoria zajmująca się moralnością obejmuje ona trzy powiązane z sobą, dopełniające się dziedziny rozważań. Jedna z nich ma charakter opisowo-wyjaśniający (etyka opisowa, zwana także teorią moralności, nauką o moralności, etologią). Celem dociekań jest tu udzielanie odpowiedzi na pytania:, co to jest moralność, jaka jest jej historia, co i dlaczego ludzie w danych warunkach i epokach uważają za moralne i niemoralne, jakie są mechanizmy jej rozwoju. Ta dziedzina etyki rozwija się zwłaszcza od XIX wieku, wraz z rozwojem socjologii, badań etnograficznych, geograficznych itp. W historii myśli ludzkiej występowało wiele kierunków etycznych rozmaicie wyjaśniających charakter oraz źródła moralności. Jedne teorie przypisują ich po¬chodzenie czynnikom nadprzyrodzonym - inne wiążą je z niezmienną "naturą ludzką", z podłożem biologicznym, lub stoją na stanowisku subiektywizmu, przypisując każ¬dej jednostce prawo do dowolnego ustalania moralnych wartości i zasad postępowa¬nia. Koncepcje obiektywistyczne źródła poglądów, ideałów i zasad moralnych znajdują w warunkach życia ludzi, w potrzebach współżycia społecznego. Do podstawowych DZIEDZIN zainteresowania etologii zalicza się: - Historię moralności i systemów etycznych. Analizie podlegają tu historyczne formy moralności, istniejące między nimi różnice oraz historyczny rozwój systemów etycznych (poszczególnych epok lub poszczególnych twórców), ich konkretne postacie. - Psychologię moralności. Przedmiotem tych analiz są zagadnienia z zakresu psycholo¬gii oceniania i postępowania. Dotyczą one np. motywów rządzących pochwałami i naganami moralnymi ludzi, ich skłonności do surowszego lub łagodniejszego oceniania określo¬nych czynów w określonych okolicznościach, specyficzne przeżycia i dyspozycje psychiczne, nieodłączne od sfery moralnej. Niektóre z tych przeżyć muszą wystąpić, by pojawiła się ocena moralna (uczucie satysfakcji czy poczucie winy). Inne z nich same podlegają ocenie moralnej - na przykład: uczucie miłości, zazdrości, współczucie. Psychologia moralności zajmuje się też psychicznymi podstawami osobniczego rozwoju moralnego, typologią moralną oraz zagadnieniami motywacji, woli, wrażliwości moralnej.
(…)
… przestrzegać, by żyć godnie i słusznie. W tym obszarze wyróżnia się kilka wątków: - Wątek aksjologiczny, (aksjologia moralna - gr. aksia - wartość, aksins - godny. cenny, wartościowy, logos - nauka, słowo) - dociekania dotyczące wartości moralnych, ich treści i hierarchii, w tym wartości naczelnej - dobra najwyższego. Ze względu na charakter przyjmowanego dobra naczelnego, człowiek w ogóle, lub jego szczęście…
… Nikomachejskiej". W ostatnich dziesięcioleciach rozwinęła się 3 DZIEDZINA rozważań etycz¬nych - metaetyka. Ich celem jest logiczno-sematyczne wyjaśnianie charakteru war¬tościująco-normatywnych sądów etycznych, zwłaszcza zaś ich znaczenia, możliwo¬ści uzasadniania, prawdziwości lub fałszywości. Istotne w całej refleksji etycznej jest zagadnienie relacji między bytem i powinnością…
… jest moralizatorstwo), uprawianie, której wymaga erudycji, doświadczenia oraz kultury pedagogicznej. Etyka na każdym szczeblu może wpływać na kształtowanie racjonalnego stosun¬ku do moralności i własnej postawy moralnej człowieka, ułatwiać korygowanie tej postawy w kierunku pożądanym dla systemu wychowania społecznego. Dla świadomej regulacji postępowania moralnego w określonych warunkach spo¬łecznych użyteczna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)