1. WSTĘP
Podziemna eksploatacja węgla kamiennego w Polsce jest prowadzona w trudnych warunkach górniczo-geologicznych powodujących liczne zagrożenia załóg górniczych. Do największych zagrożeń górniczych należą pożary podziemne, gdyż wielokrotnie były powodem tragicznych katastrof górniczych. Główne zagrożenie wynikające z powstania pożaru podziemnego jest związane z szybkim rozprzestrzenianiem się gazów i dymów w wyrobiskach kopalnianych. Gazy te zazwyczaj nie ulegają dostatecznemu rozrzedzeniu, jak w warunkach powierzchniowych na otwartej przestrzeni, dlatego mogą zaskoczyć załogę i spowodować jej zatrucie lub uduszenie, nawet w dużej odległości od ognia pożaru. Pożar kopalniany, w zależności od miejsca jego powstania, czasu wykrycia oraz prędkości rozwoju i intensywności jego zwalczania, może spowodować duże straty materialne, np. może zaistnieć konieczność otamowania lub unieruchomienia nawet całej kopalni [1, 2, 10, 20].
Warunkiem koniecznym powstania pożaru jest jednoczesne wystąpienie trzech czynników, tj.: materiału palnego, źródła wysokiej temperatury trwającej przez dostatecznie długi okres oraz odpowiedniego stężenia tlenu w miejscu formowania się ogniska pożaru. Materiałami palnymi w kopalniach są m. in.: węgiel, łupki palne, niektóre rudy siarczkowe, drewno, guma, oleje, itp.
Zapalenie materiału palnego może nastąpić w wyniku działania zewnętrznego źródła ciepła o dostatecznie wysokiej temperaturze i w dostatecznie długim okresie działania lub w skutek egzotermicznych przemian fizykochemicznych doprowadzających do samozapalenia materiału palnego, zwłaszcza węgla. W związku z tym w górnictwie podziemnym wyróżnia się dwa rodzaje pożarów: egzogeniczne, tzn, pożary, które powstały z przyczyn zewnętrznych i endogeniczne, tzn. pożary, które powstały z przyczyn wewnętrznych, tj. wskutek samozapalenia.
Pożary endogeniczne należą do najczęstszych pożarów w kopalniach węgla kamiennego, co wiąże się z łatwą palnością węgla oraz jego dużą skłonnością do samozapalenia. Jak wykazała praktyka, pożar endogeniczny może powstać nawet w pokładzie o małej skłonności do samozapalenia przy stosowaniu nieodpowiedniego systemu eksploatacji lub niewłaściwego przewietrzania wyrobisk górniczych. Przy właściwie prowadzonych robotach górniczych i odpowiednim przewietrzaniu kopalni oraz oddziałów produkcyjnych można uniknąć pożaru nawet w pokładach bardzo skłonnych do samozapalenia.
Pożary endogeniczne charakteryzują się zazwyczaj spokojnym przebiegiem, przy czym na ogół wcześnie pojawiają się oznaki zewnętrzne takich pożarów, które umożliwiają ich wykrycie i podjęcie odpowiednich środków zmierzających do ich likwidacji. Udział pożarów endogenicznych w ogólnej liczbie pożarów powstających w kopalniach węgla wynosi około 70 -:- 80%.
(…)
… się temperaturę w przedziale od 60 do 80oe, następuje zazwyczaj szybki wzrost temperatury węgla, aż do temperatury zapłonu Tz. Gdy temperatura węgla nie osiągnie temperatury krytycznej lub gdy po jej osiągnięciu występują warunki sprzyjające odprowadzaniu ciepła, wówczas następuje przerwanie procesu samozagrzewania i rozpoczyna się okres ochładzania. Dalszy dopływ powietrza do ochłodzonego węgla prowadzi…
… kopalnianym wynosi 0,00075%.
W czasie pożaru rud siarczkowych może również wydzielić się siarkowodór (H28). Gaz ten przedostaje się do krwi, działa na układ nerwowy i wywołuje ogólne zatrucie, wskutek którego może nastąpić paraliż ośrodka oddechowego. Dopuszczalne stężenie H2S w powietrzu kopalnianym wynosi 0,0007%, a przy stężeniu 0,08-0,1% życiu człowieka grozi poważne niebezpieczeństwo. Proces…
… także fazę gaszenia 9-11-12, fazę wznowionego samozagrzewania 11-13, punkt 13 ponownego zapalenia, fazę wznowionego palenia 13-14, punkt 14 niepełnego rozwoju wznowionego pożaru i fazę wznowionego gaszenia 14-15.
Pod względem lokalizacji pożary endogeniczne można podzielić na: - pożary w szczelinowatej caliźnie węglowej,
- pożary w zrobach,
- pożary w miejscach większych skupisk węgla.
Pożary…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)