To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PODZIAŁY SPOŁECZNE A PARTIE POLITYCZNE
Termin „partia”, wywodzący się od łacińskiego słowa pars, partis oznaczającego „część”, zawiera już w samej swojej nazwie podział. W szerszym kontekście bowiem system partyjny jest odzwierciedleniem podziałów dokonujących się w społeczeństwie, a następnie podlegających procesowi instytucjonalizacji. Szeroko zagadnienie to zbadali Seymour Martin Lipset i Stein Rokkan. Bazowali oni na poczwórnym schemacie Talcotta Parsonsa, klasyfikującym funkcje systemu społecznego.
Parsons wywiódł cztery podstawowe dylematy orientacji ról, jakie przyjmują aktorzy systemu społecznego. Są to: uniwersalizm versus partykularyzm, osiągnięcia versus jakość, aspektowość versus całościowość oraz afektywność versus neutralność. Bazując na tym, uczony ów wyodrębnił w społeczeństwie cztery podsystemy funkcjonalne oraz sześć dróg wymiany między nimi. Z kolei Lipset i Rokkan skupili się na jednym z nich: podsystemie integracyjnym z jego sferą publiczną, społeczności i stowarzyszeń, czyli miejscu tworzenia się partii. Otóż ich analiza sprowadza się do wniosku, iż w społeczeństwie występują dwa wymiary podziałów: terytorialno - kulturowy i funkcjonalny. Pierwszy z nich dotyczy lokalnych opozycji wobec działań biurokratycznych elit: reakcji peryferyjnych społeczności na centralizacyjne naciski państwa. Drugi zaś obejmuje kwestie sterowania i organizacji. Jako przykład zwłaszcza tej pierwszej opozycji badacze podają antagonizm z nowożytnej Wielkiej Brytanii, między „partią prowincjonalną” rycerstwa i drobnych właścicieli ziemskich a „partią dworu i Skarbu”, złożoną z whigowskich magnatów. Efektem tego wielkiego ruchu było wyodrębnienie się dwóch głównych stronnictw politycznych, rywalizujących ze sobą na parlamentarnej scenie politycznej, tj. Torysów i Wigów. Jednak głównym założeniem Lipseta i Rokkana było usytuowanie źródeł dzisiejszych podziałów i konfliktów społecznych w dwóch wielkich ruchach XIX-wiecznych: rewolucji narodowej oraz rewolucji przemysłowej. Te dwie rewolucje stworzyły osi najważniejszych podziałów socjopolitycznych. Stefano Bartolini i Peter Mair wyróżnili trzy ich poziomy:
empiryczny - wskazujący, które grupy biorą udział w konflikcie;
normatywny - odnoszący się do systemu norm i wartości charakterystycznych dla danej grupy;
organizacyjny - opisujący tworzenie się struktury organizacyjnej służącej artykulacji interesów.
Wróćmy do analizy Lipseta i Rokkana. Według nich rewolucja przemysłowa wyznacza „konflikt między interesami właścicieli ziemskich a powstającą klasą przedsiębiorców przemysłowych” oraz „konflikt między właścicielami i pracodawcami z jednej strony a dzierżawcami, pracownikami rolnymi i robotnikami z drugiej”. Pozostałe podziały wynikają z rewolucji narodowej i są to: „konflikt między kulturą centralną związaną z budowaniem państwa a nasilającym się oporem grup podległych, odmiennych pod względem etnicznym, językowym lub religijnym” (czyli opozycja centrum - peryferia, znana już z teorii Parsonsa) oraz „konflikt pomiędzy centralizującym, standaryzującym i mobilizującym państwem narodowym a historycznie utrwalonymi przywilejami Kościoła”.
(…)
… konsumenci woleli kupować jak najtaniej. W sferze instytucjonalnej znalazł on wyraz w wykształceniu się partii konserwatywnych i liberalnych. Jeszcze większe podziały generował konflikt na rynku pracy, wiążący się z silnym ruchem robotniczym. Zaczął się on zbierać wokół zagadnień socjalno - bytowych i finansowych. Z czasem drażliwą kwestią stała się zwłaszcza możliwość zmiany, czyli polepszenia statusu robotnika poprzez społeczny awans. Im te szanse były mniejsze, tym ruch robotniczy bardziej alienował się od reszty społeczeństwa. Na przykład w XIX - wiecznych Niemczech liberalna burżuazja przemysłowo - handlowa wolała sojusz z konserwatystami i środowiskami rolniczymi niż z robotnikami, a przepaść między tymi ostatnimi a mieszczaństwem pogłębiała się, mimo odwoływania się do wartości narodowych i racji…
… islamski. Benjamin Barber nazywa zjawiska polityczne wynikające z tego konfliktu siłami dżihadu. Jedynie konflikt społeczny którego stawką jest społeczna kontrola nad głównymi wzorcami kulturowymi (czyli pkt 5. klasyfikacji Touraine'a), nazywa Barber ruchem społecznym. Wyróżnia on trzy elementarne komponenty konfliktu społecznego: - definicję tożsamości aktora działań politycznych;
- definicję oponenta…
…;
- stawkę, czyli kulturową dominację, określającą pole konfliktu.
Podziały społeczne powadzą do nowoczesnego konfliktu społecznego, który charakteryzuje się istnieniem sceny politycznej, będącej areną ścierania się postulatów rywalizujących ze sobą grup. Raymond Aron podkreśla, że demokracja oznacza „akceptowanie konfliktów nie po to, aby je rozstrzygać, ale aby zapobiegać przekształceniu się ich w wojnę…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)