78. Systemy prawa wyborczego stosowane w Polsce. System wyborczy - ogół zasad zawartych w prawie wyborczym , a także nie mające charakteru prawnego, stosowane w praktyce wyborów do organów przedstawicielskich. System wyborczy sensu largo - ogół zasad dotyczących trybu przygotowania i przeprowadzenia wyborów oraz zasad podziału mandatów.
System wyborczy sensu stricto - zasady ustalania wyników wyborów.
Pojęcie system wyborczy jest pojęciem szerszym niż pojęcie prawa wyborczego.
Prawo wyborcze w znaczeniu przedmiotowym - ogół norm prawnych obowiązujących w państwie i regulujących tryb wyboru organów przedstawicielskich.
Prawo wyborcze w znaczeniu podmiotowym - określone w przepisach obowiązującego prawa uprawnienia ogółu obywateli do udziału w wyborach do organów przedstawicielskich.
Z reguły zasady prawa wyborczego formułowane są w Konstytucji, gwarantując w ten sposób minimum demokratycznego systemu, na podstawie którego dochodzi do wyłaniania reprezentacji.
Z reguły katalog ten tworzony jest na podstawie kryterium: System wyborczy czteroprzymiotnikowy - powszechność, równość, bezpośredniość (pośredniość), tajność, większość
System wyborczy pięcioprzymiotnikowy - powszechność, równość, bezpośredniość (pośredniość), tajność i proporcjonalność
Powszechność - oznacza krąg osób uprawnionych do udziału w wyborach, oznacza, że czynne i bierne prawo wyborcze mają wszyscy dorośli obywatele, którym prawo nie zabrania wzięcia udziału w wyborach.
Równoś ć w znaczeniu formalnym - przyznanie każdemu obywatelowi 1 głosu lub taką samą liczbę głosów, w znaczeniu materialnym nadanie każdemu głosowi takiej samej siły, każdy mandat powinien przypadać na podobną liczbę wyborców.
Bezpośredniość oznacza, że wyborca osobiście głosuje (bez żadnego pośrednictwa) na kandydatów lub partię. (Pośredniość wyborów gdy wyborcy wybierają elektorów a dopiero ci głosują na kandatów ubiegających się o wybór.
Tajność głosowania rozumiana jest jako możliwość podjęcia przez wyborcę decyzji w warunkach zachowania tajemnicy, gdy nie ma prawa ani możliwości sprawdzenia w jaki sposób wyborca głosował.
W zależności od metody ustalania wyników wyborów (wyłaniania zwycięzców) wyróżnia się dwa systemy wyborcze:
1) większościowy - w okręgach jednomandatowych, kandydat musi uzyskać więcej głosów niż inni (w Polsce formuła taka stosowana jest przy wyborach do Senatu);
Występuje on w postaci:
a) system wyborczy większości bezwzględnej , warunkiem wyboru jest otrzymanie przez kandydata więcej niż połowy wszystkich ważnych głosów w okręgu wyborczym, (w Polsce obowiązuje w I turze wyborów prezydenckich, w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast).
(…)
… administracyjnej zmieniono zasady wyboru Senatorów. W zależności od wielkości okręgu wyborczego wybiera się od 2-4 senatorów w wyborach większościowych w systemie większości względnej. Reguła Block List (ang.) - wyborca wskazuje n kandydatów i n z największą ilością głosów zostanie wybranych. Stosowane w okręgach wielomandatowych.
W wyborach do Sejmu zastosowano progi wyborcze 5% dla komitetów wyborczych i 8…
…, warunkiem wyboru jest otrzymanie przez kandydata więcej niż połowy wszystkich ważnych głosów w okręgu wyborczym, (w Polsce obowiązuje w I turze wyborów prezydenckich, w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast).
b) system wyborczy większości względnej, mandat otrzymuje ten kandydat, który uzyskał większą liczbę głosów niż inni (w tym systemie przeprowadzane są wybory do Senatu RP),
2…
… liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi wyborczemu przez kolejne liczby nieparzyste: 1, 3, 5, 7, itd., a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów wybieranych jest tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia. Istnieją różne odmiany tej metody. Niekiedy pomija się pierwszy dzielnik, dzieląc liczbę uzyskanych głosów kolejno przez 3, 5, 7 itd. Popularną modyfikacją…
… była metoda Hare-Nemeyera (liczbę uzyskanych mandatów oblicza się za pomocą wzory matematycznego, proporcji, zasada największej reszty) korzystna dla ugrupowań małych. Nie zastosowano żadnych progów wyborczych. Kraj podzielono na 37 okręgów wyborczych. W 1991r. zastosowano listy ogólnopolskie z 460 mandatów wyłączono 69 które zostały przeniesione na listę. Prawo do złożenia listy ogólnopolskiej otrzymały…
… na urząd Prezydenta RP
Historia wyborów prezydenckich sięga Konstytucji Marcowej gdzie Prezydent był wybierany przez 555 osobowe Zgromadzenie Narodowe (Sejm i Senat). W Konstytucji Kwietniowej wprowadzono zapis iż wyboru Prezydenta dokonuje Zgromadzenie Elektorów składające się z 80 członków ( 5 wirylistów, 50 posłów i 25 senatorów). Ustępujący Prezydent miał prawo wskazania kandydata. Jeżeli ustępujący…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)