RADIO W POLSCE
Druga Rzeczpospolita. Polskie Radio SA otrzymało koncesję na prawo budowy i eksploatacji urządzeń radiofonicznych na obszarze Polski. 18 VIII 1925 (pierwszy dyr. Z. Chamiec); VII 1935 większość akcji spółki (96%) wykupił rząd, uzyskując decydujący wpływ na politykę programową radia (dyr. R. Starzyński). 18 IV 1926 została uruchomiona pierwsza rozgłośnia i stacja nadawcza Pol. Radia w Warszawie, 24 V 1931 we wsi Łazy k. Raszyna najsilniejsza wówczas na świecie radiostacja (moc 120 kW); w Niepokalanowie zorganizowano z inicjatywy ojca Maksymiliana Kolbego radiostację krótkofalową. Do 1939 działało 8 rozgłośni radiowych i 10 stacji nadawczych, które uruchamiano w następującej kolejności: Warszawa I (1926), Kraków (1926), Poznań (1927), Katowice (1927), Wilno (1928), Lwów (1930), Łódź (1931), Toruń (1935), Warszawa II (1937), Baranowicze (1938). 1 I 1939 abonentów radiowych było 1016 tys. (na wsi 327 tys.); na 100 mieszk. przypadało ok. 3 abonentów; ponad 37% czynnych aparatów stanowiły odbiorniki kryształkowe. Stałe, regularne programy nadawano z Warszawy od 1926. Polskie Radio było 1927 inicjatorem międzynar. wymiany programów (Chamiec został przewodn. specjalnie utworzonej komisji w Międzynar. Unii Radiofonicznej); od 1935 utrzymywało stałą łączność z Polonią (audycje emitowane do Europy, USA, Ameryki Południowej, także w językach obcych). Było ważnym czynnikiem w integracji porozbiorowych terenów, kształtowało wzorzec poprawnej polszczyzny mówionej. Od 1930, po okresie eksperymentów, ustalały się podstawy estetyki specyficznie radiowej. Audycje słowne były wypierane przez muzyczne; 1938 na 40 tys. godz. programu (w skali rocznej) nadawano 26,2% audycji słownych, 54,1% muzycznych, 5,2% słowno-muz.; emitowano nabożeństwa, audycje dla węższych grup słuchaczy (uczniów, dzieci, rolników, żołnierzy, robotników). W 1933 powstał → teatr radiowy zw. Teatrem Wyobraźni (Z. Marynowski, W. Melina); od 1926 nadawano słuchowiska dla dzieci (W. Tatarkiewicz-Małkowska). Do osiągnięć programowych należały audycje działu lit., zwł. przygotowywane 1935-39 pod kierunkiem W. Hulewicza i J. Parandowskiego, przy współpracy z Z. Kisielewskim i reżyserami T. Byrskim i A. Bohdziewiczem. Do najpopularniejszych audycji rozrywkowych należał cykl Wesoła lwowska fala (od 1933). W 1936 rozpoczęto nadawanie transmisji pierwszej radiowej imprezy estradowej (Podwieczorek przy mikrofonie) oraz emisję pierwszej „mówionej” pol. powieści radiowej ( Dni powszednie państwa Kowalskich M. Kuncewiczowej). Wydział muz. pod kierunkiem E. Rudnickiego (od XII 1934), M. Jaworskiego i R. Jasińskiego rozpoczął cykle audycji muz.; powstała Mała Orkiestra Polskiego Radia (1 IV 1935; pod dyr. Z. Górzyńskiego) i Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia (2 X 1935; pod dyr. G. Fitelberga), której koncerty były wydarzeniami artyst. w kraju i za granicą. Wydział oświat. (pod kierunkiem H. Mościckiego i E. Grochowskiej) nadawał audycje dla szkół, przy współpracy popularyzatorów (S. Sumiński, J. Żabiński). W 1935 powstał wydział aktualności (S. Stok, S. Poraj-Koźmiński) obejmujący: dzienniki (K. Pruszyński, S. Sachnowski), wiadomości sport. (J. Felsztyński, J. Dylewski); od 1938 nadawano Tygodnik dźwiękowy (z wykorzystaniem nagrań na Stille'u i płytach miękkich; spikerzy, m.in.: J. Poraska, T. Bocheński, J. Opieński, Z. Świętochowski; w programie dla zagranicy A. Hryszkiewicz, K. Pieńkowski, później B. Kielski, J. Przybora). Katowice wyróżniały się bogatym programem audycji regionalnych (np. gawędy W niedzielę przy żeleźnioku). Audycje w językach mniejszości nar. (nadajniki znajdowały się na terenie Niemiec) były emitowane rzadko i niesystematycznie. Program Polskiego Radia odzwierciedlał pluralizm kierunków ideowych i założeń artyst., znamienny dla ówczesnej kultury. Ukazywały się czasopisma, tyg. ilustrowany „Radio” (1926-34) i jego kontynuacja „Antena” (do 1939).
(…)
… życia , dotyczący powrotu Polski na Ziemie Zach. i Pn.), od utworzenia zdominowanego przez komunistów Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (28 VI 1945) nabierał charakteru zdecydowanie propagandowego (cykle Z dziejów barbarzyństwa niemieckiego w Polsce, Jedziemy na Zachód , Z życia narodów słowiańskich ; poświęcona problemom wewn. kraju Trybuna radiowa, oparta na listach słuchaczy; później Fala 49…
… (konkursy, poradnictwo, telefoniczny udział słuchaczy w audycjach, programy z publicznością); w konkurencji z radiem publ. zaczęło sobie zdobywać liczne audytorium (sięgające 40% — dla najbardziej atrakcyjnych programów). W 1990 rozpoczęły działalność w Warszawie: wywodzące się z podziemnego Radia „Solidarność” Radio S (od 1992 p.n. Radio Eska) i Radio Zet (początkowo także p.n. Radio Gazeta); w Krakowie powstało Radio RMF FM (Radio-Muzyka-Fakty); w Zakopanem Radio Alex, w Suwałkach Radio 5. W 1991 powstały: w Gdańsku Radio Arnet, w Szczecinie Radio As, w Poznaniu Radio S, W Bielsku-Białej Rozgłośnia Radiowa Delta, w Warszawie Radio Wawa; 1992 — we Wrocławiu Radio Eska, w Elblągu Radio El, w Gliwicach Radio Flash, w Lublinie Radio Plus, w Poznaniu Radio RMI FM, w Warszawie Radio Kolor, ponadto Radio…
…, Częstochowie (Radio Fiat) i Siedlcach (Katolickie Radio Podlasie); 1992 — w Gdańsku i Kielcach (Katolickie Radio Jedność); 1993 — w Krakowie (Radio Mariackie), Ciechanowie i Tarnowie. Od 1991 działa Radio Maryja Zgromadzenia Ojców Redemptorystów. W 1994 Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przyznała koncesję na nadawanie programów ogólnopol. krakowskiemu Radiu RMF (dyr. S. Tyczyński) i warsz. Radiu Zet…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)