To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Mistrzowie prozatorskiej awangardy: Stanisław Ignacy Witkiewicz, Bruno Schulz, Witold Gombrowicz. To proza rozwijająca się w opozycji do wzorów realizmu . Są 4 odmiany powieści awangardowej (wg Mieczysława Dąbrowskiego):
- analityczna (Tadeusz Breza),
- groteskowa (Witold Gombrowicz),
- dążąca do mitologizacji rzeczywistości (Bruno Schulz)
- „powieść jako gra” (Michał Choromański).
To model, w którym dokonało się odejście od formy tradycyjnej w kierunku różnorodnych eksperymentów kwestionujących podstawowe wyznaczniki powieści realistycznej. Istnieją elementy, które traktować można jako próby stworzenia nowej jakości, jak i cechy charakterystyczne dla realistycznej odmiany gatunku. Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885 - 1939) Witkiewicz nie uznawał powieści za dzieło sztuki czystej. Nazywał ten gatunek „workiem”, pretekstem do wyrażania poglądów autora na rozmaite tematy i do załatwiania porachunków ze swymi współczesnymi. Dlatego powieści Witkiewicza :
- są pokrewne powieści osiemnastowiecznej z jej grą niezwykłych przygód i dygresjami autora;
- ale także - zwiastuny nowej powieści, która zyskała swobodę fantazji filozoficznej;
- stylistycznie - spadkobiercy Młodej Polski (jednak nowością są groteskowe efekty, wynikające z przeskoków patosu w komizm; np. humorystyczno-patetyczny opis aktów erotycznych);
Witkiewicz widział zapowiedź nadchodzącej epoki kolektywów, w której o losach świata, człowieka i kultury decydować będą nie genialne jednostki, lecz zbiorowość. Odczuwał to jako ostateczny kres i katastrofę wolności, sztuki i cywilizacji i to poczucie zagłady leżało u podstaw jego poglądów historiozoficznych, koncepcji etycznych i działalności pisarskiej. Najbardziej „katastroficzny” spośród polskich pisarzy (był inspiracją dla poetów lat trzydziestych).
Przerażała go: - mechanizacja, technika;
- materializm;
- pogarda dla osobowości ludzkiej Prawdziwa wolność i niezależność kryje się w sztuce. Powieść Pożegnanie jesieni (1927) -utwór wyprzedzający swój czas. Miejsce akcji - jakiś nierzeczywisty kraj (który jednak ma być bardzo rzeczywistą Polską); Czas akcji - nieokreślona przyszłość; Główne postacie - Atanazy Bazakbal., jego banalna ukochana, bajecznie bogata demoniczna kobieta, książę-dekadent Treść: Niedaleka jest już rewolucja „niwelistów”, poprzedzana przez inną rewolucję (niby Kiereńskiego?). Bohater, Atanazy Bazakbal, jeden z tych szalonych intelektualistów i artystów, którzy tworzą sztukę zdegenerowaną, usiłuje wyciągnąć jak najwięcej „metafizycznego poczucia dziwności istnienia” ze swoich przygód erotycznych.(pod tym względem seks był dla Witkiewicza czymś pokrewnym sztuce).Postacie nieustannie bronią się przed zwykłością egzystencji, toczą dysputy filozoficzne i poszukują komplikacji. W powszechnej szarości po rewolucji (opisanej wiele lat później w podobnych terminach przez Orwella) główny bohater cierpi przy swoim biurku w jakimś ciemnym biurze. Potem ucieka za granicę, ale w ostatniej chwili doznaje olśnienia (ten marsz ku depersonalizacji człowieka można odwrócić ostrzegając przed tą „powszechną szarością”). Wraca więc po swoich śladach, lecz zostaje schwytany przez straż graniczną i stracony.
(…)
… przez młodych literatów i zaakceptowany przez wydawców czasopism i książek;
- Sanatorium pod klepsydrą (1937) - rękopis powieści Mesjasz - zaginął
Charakterystyka utworów:
- składają się z opowiadań pisanych w 1 osobie i zdominowanych przez przywoływanie wspomnień z dzieciństwa (Sklepy…) i wczesnej młodości (Sanatorium…) przez dorosłego narratora (w pierwszym utworze: dzieciństwo spędzone w małym miasteczku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)