Figury słów (figurae elocutionis)
figury przez adiekcję (per adiectionem), tzn. powtórzenie lub nagromadzenie tego samego słowa lub grupy słów
figury przez detrakcję (per detractionem), tzn odłączenie, pominięcie elementów zdania, które są konieczne
figury przez sposób uporządkowania (per ordinem), tzn. połączenie zabiegów dodawania i opuszczania w odpowiednich miejscach
geminacja (geminatio) - powtórzenie słowa w kontakcie, najprostszą formą jest wołacz: „Panie, Panie...”, ale nie tylko: „Podnieście, podnieście go, jeśli potraficie z martwych.”
elipsa - pominięcie koniecznego elementu gramatycznego zdania: „I wtedy zobaczył [co?], usłyszał strzał.”
anastrofa - odwrócenie kolejności dwu sąsiadujących słów: „człowiek dobry”
epanalepsa - pomiędzy powtarzane słowo lub grupę zostaje wtrącone inne (moze to być aż parenteza): „Nie może już, nie może...” zeugma - takie pominięcie elementu w skoordynowanych składnikach, że jego funkcje przejmuje inny składnik łączący całość (może on wystąpić na początku, w środku lub na końcu): a/ z. prosta - element pominięty był dokładnym odpowiednikiem pozostałego: „Pożądanie zwycięża wstyd, odwaga strach, głupota rozum.”
b/ z. złożona - element pominięty różnił się od pozostałego, jemu paralelnego: w skrajnym przypadku jest jego homonimem (syllepsis): „Bogatszy człowiek i uczciwszy, który ma jedna duszę, niż ten, co ma [dusz] pięćset.”
hyperbaton - rozdzielenie ściśle syntaktycznie połączonych słów przez wstawienie pomiędzy nie części zdania: „ponosić dla kraju, dla narodu ofiary wszelkie”
anadiploza - powtórzenie tego, co jest na końcu członu na początku kolejnego: „Niewiele jest rzeczy równie ważnych w życiu człowieka i społeczeństwa jak posługa myślenia. Posługa myślenia, o której mówię, to w swej istocie nic innego jak służba prawdzie w wymiarze społecznym.”
asyndeton - pominięcie w połączeniu spójników: „wnetże heretycy kościoły wydzierać katolikom, imiona odejmować, dziesięcin bronić, na duchowne dobra najeżdżać, ministry heretyckie stawić, i srodze prześladować Kościół Boży poczęli.”
tmeza (tmesis) - rozdzielenie jednego słowa (prostego lub złożonego) wstawieniem innych: „trzeba pospolitej chronić nam rzeczy”
gradacja (klimaks) - wstępująca anadiploza, kolejno powtarzane słowa stopniowo się wznoszą: „Z niewinności rodzi się zacność, z zacności honor, z honoru władza, z władzy wolność.”
izokolon - zrównanie długości kolonów (członów) lub kommatów (odcinków), zwykle będące też zrównaniem słów: „Macie jednego pana i króla, jedny prawa i wolności, jedny sądy i trybunały, jedny sejmy koronne, jednę spólną matkę ojczyznę miłą, jedno ciało, z rozmaitych narodów i języków skupione i spojone, i dawno zrosłe.”
(…)
… nauki zobowiązuje! Zobowiązuje przede wszystkim do szczególnej troski o rozwój własnego człowieczeństwa.
4. Dzieje ludzi! Dzieje Narodu sa przede wszystkim dziejami ludzi. A dzieje każdego człowieka toczą się w Jezusie Chrystusie. W Nim stają się dziejami zbawienia.
5. Tak wielu poniosło tak wielkie straty, dzisiaj wyrażamy żal naszego narodu.
6. „Podłączenie” Polaków [do internetu] nie musi być bajką…
… za pomocą wyrażeń synonimicznych
epilogos - konkluzja - uwydatnienie punktu kulminacyjnego mowy za pomocą dosadnych słów
erotema, ratiocinatio - sami od siebie żądamy uzsadnienie wypowiedzi, sami pytamy o wyjaśnienie jednego tematu za drugim
gnome, sentencja
dystrybucja, merismos - podział, ta sama myśl w wielu ujęciach mimesis, notatio - naśladowanie - odmiana etopoi, służy przedstawieniu kogoś za pomocą znamion uważanych za cechy jakiejś natury, np, wyrodnienie u gwałciciela; wg Ziomka: przekształcenie wypowiedzi z mowy zależnej w mowę wprost
paradokson, sustentatio - napięcie, trzyma się słuchaczy dłużsdzy czas w napięciu, a potem dorzuca coś nieoczekiwanego (np. tworzy przychylne wrażenie na temat oskarżonego i dopiero z tym zderza zaskakujący fakt)
paradeigma, exemplum - przykład , przedstawienie…
… przypadki to:
- oksymoron
-regresja (regressio)-powtarza i wskazuje różnicę
-comparatio
-komutacja (commutatio) - chiastyczne uporządkowanie tematów lub funkcji składniowych
prozopopeja (fictio personae)- wprowadzenie rzeczy, pojęć, zmarłych jako mówiących
sentencja (sententia) - ogólna myśl służąca kwestii szczegółowej; w końcowej pozycji to epifonem
ekspolicja (expolitio)-opracowanie myśli…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)